Felatun Bey ve Rakım Efendi, Ahmet Mithat Efendi'nin 1875 yılında kaleme aldığı, Türk edebiyatının ilk realist romanlarından biri olarak kabul edilen önemli bir eserdir. Roman, iki farklı yaşam tarzını, Doğu ve Batı kültürlerini karşılaştıran, Tanzimat Dönemi'nin sosyal ve kültürel atmosferini yansıtan bir yapıt olarak öne çıkar. Kitap, Felatun Bey ve Rakım Efendi adlı iki ana karakterin etrafında şekillenir. Felatun Bey, Batı'ya özenen, yüzeysel bir yaşam süren, mirasyedi bir tiptir. Fransızca konuşmak, Batılı gibi görünmek onun için önemlidir. Ancak, Batı kültürünü tam olarak özümseyememiş, ahlaki değerlerden uzak, eğlenceye düşkün bir karakterdir. Rakım Efendi ise, geleneksel değerlere bağlı, çalışkan, bilgili ve ahlaklı biridir. Doğu kültürünü temsil ederken, aynı zamanda modernleşmenin gerekliliğini de kavrayan, bilinçli bir aydındır. Roman, bu iki karakterin yaşamları üzerinden, Tanzimat Dönemi'ndeki toplumsal değişimi, eğitim sistemini, aile yapısını ve kadın-erkek ilişkilerini ele alır. Felatun Bey'in yanlış Batılılaşma çabaları, Rakım Efendi'nin idealist tutumu ve dönemin sosyal sorunları, romanın temel temalarını oluşturur. Kitapta, Felatun Bey'in yanlış Batılılaşma taklitçiliği, Rakım Efendi'nin idealist ve çalışkan kişiliği, dönemin eğitim sistemi, aile yapısı ve kadınların toplumdaki yeri gibi konular işlenir. Ahmet Mithat Efendi, bu romanında, Batı'ya özenirken özünü kaybetme tehlikesine dikkat çekmiş, doğru bir modernleşme anlayışının önemini vurgulamıştır. Romanın ana teması, Doğu ve Batı kültürlerinin karşılaştırılmasıdır. Yazar, bu karşılaştırma yoluyla, Batı'yı taklit etmenin ötesinde, kendi değerlerimize sahip çıkarak modernleşmenin gerekliliğini anlatır. Roman, aynı zamanda, dönemin sosyal yapısını ve ahlaki değerlerini sorgular. Felatun Bey ve Rakım Efendi, farklı sosyal sınıflara ve yaşam tarzlarına sahip olmaları nedeniyle, farklı okuyucu kitlelerine hitap eder. Özellikle, Tanzimat Dönemi'nin sosyal ve kültürel atmosferini merak eden, dönemin edebiyatına ilgi duyan, Türk edebiyatının ilk dönem eserlerini okumak isteyen okuyucular için uygundur. Ayrıca, yanlış Batılılaşma, eğitim, aile yapısı ve kadın hakları gibi konularda farkındalık kazanmak isteyen okuyucular için de önemli bir kaynaktır. Benzer kitaplar arasında, Namık Kemal'in İntibah'ı, Şemsettin Sami'nin Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat'ı, Recaizade Mahmut Ekrem'in Araba Sevdası sayılabilir. Bu eserler de, Tanzimat Dönemi'nin sosyal ve kültürel yapısını, yanlış Batılılaşma sorununu ve farklı yaşam tarzlarını konu edinir.

Ahmet Mithat Efendi, Türk edebiyatının önemli isimlerinden biridir. 1844 yılında İstanbul'da doğmuş, Tanzimat Dönemi'nin önde gelen yazarlarından ve aydınlarından biri olarak kabul edilir. Çok yönlü bir kişiliğe sahip olan Ahmet Mithat Efendi, roman, hikaye, oyun, makale, çeviri gibi birçok farklı türde eser kaleme almıştır. Eserlerinde sade bir dil kullanmaya özen göstermiş, halkın anlayabileceği bir üslupla yazmıştır. Bu özelliği sayesinde, geniş bir okuyucu kitlesine ulaşmış ve Türk edebiyatının gelişimine önemli katkılarda bulunmuştur. Ahmet Mithat Efendi, yazarlığının yanı sıra, gazetecilik, yayıncılık ve eğitim alanlarında da faaliyet göstermiştir. 1869 yılında ilk özel Türk gazetesi olan Tercüman-ı Hakikat'i çıkarmış, bu gazete aracılığıyla halkı bilinçlendirmeye ve eğitmeye çalışmıştır. Ayrıca, çocuklara yönelik yayınlar da yapmış, Türk eğitim sisteminin gelişmesine katkıda bulunmuştur. Ahmet Mithat Efendi'nin yazım üslubu, sade, anlaşılır ve didaktiktir. Okuyucuyu eğitmek ve bilgilendirmek amacıyla yazmış, olayları ve karakterleri detaylı bir şekilde anlatmıştır. Romanlarında genellikle toplumsal sorunlara değinmiş, yanlış Batılılaşma, eğitim, aile yapısı gibi konuları işlemiştir. Önemli eserleri arasında Felatun Bey ve Rakım Efendi, Araba Sevdası, Hasan Mellah, Dünyaya İkinci Geliş, Letaif-i Rivayat serisi sayılabilir. Ahmet Mithat Efendi, eserlerinde genellikle toplumsal konulara değinmiş, halkı bilinçlendirmeyi amaçlamıştır. Aldığı ödüller arasında, eserlerinin edebi değeri ve topluma yaptığı katkılardan dolayı aldığı çeşitli takdirler ve nişanlar sayılabilir. Ahmet Mithat Efendi, yaşadığı dönemde, Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküş dönemine tanıklık etmiştir. Tanzimat Fermanı ile başlayan modernleşme hareketlerinin etkilerini yaşamış, Batı ile Doğu kültürleri arasındaki çatışmayı eserlerine yansıtmıştır. Onun eserleri, Tanzimat Dönemi'nin sosyal, kültürel ve siyasi atmosferini anlamak için önemli bir kaynaktır.