Kendime Dusunceler Kitabı İnceleme

Kitap Hakkında Bilgiler

Kendime Düşünceler (Meditations), İmparator Marcus Aurelius Antoninus’un kendine yazdığı on iki defterden oluşur; MS 170’lerde, özellikle Sirmium ve Germania seferleri sırasında, kişisel notlar biçiminde kaleme alınmıştır. Grekçe “eis heauton” (kendine) sözcükleriyle başlayan bu metinler hiçbir zaman yayımlanmak üzere yazılmamıştır; içeriği stoacı felsefenin temel ilkelerini—akla dayalı yaşam, doğayla uyum, tutku karşıtı soğukkanlılık ve evrensel vatandaşlık duygusu—donanımlı bir Roma yöneticisinin günlük deneyimleriyle buluşturur. Kitap, ilk dört kağıtta aileden, hocadan, çevresinden aldığı iyi örnekleri sayarak kişisel gelişiminin kökenini ortaya koyar; sonraki bölümler ölüm, görev, sabır, evrenin devingenliği, bedenin geçiciliği, ruhun otoritesi gibi temaları tek tek ele alır. Dili yalın, kısa ve emir kipindedir; okur sanki karanlıkta kendi kendine konuşan bir komutanın sesini dinler. Latinceye çevrildiğinde “Meditationes” adını alan yapıt, Rönesans’tan bu yana Batı düşüncesini derinden etkilemiş; Pascal, Descartes, Kant, Frederick the Great’den Bill Clinton’a kadar çok sayıda isim farklı dillerdeki baskılarını okumuştur. Günümüzde hem kişisel disiplin rehberi hem de siyaset, askerî liderlik, psikoloji ve hatta bilişsel davranışçı terapi dersleri için temel okuma listelerine girer. Türkiye’de Savaş Yılmaz, Cevat Çapan, İbrahim Akgül gibi çevirmenlerin İstanbul, İş Bankası, Say yayınlarından yaptıkları baskıları mevcuttur; 2000’li yıllardan itibaren filozof Cengiz Yankın’ın dipnotlu aktarımı da akademik çalışmalarda sıkça başvurulan bir kaynak olmuştur.

Yazarı Hakkında Bilgiler

Marcus Aurelius Antoninus, 26 Nisan 121’de Roma’da doğdu; Aelius Aurelius Verus adıyla dünyaya gelen çocuk, Hadrianus’un ölümünden sonra evlatlık edilerek gelecek imparatorun yoluyla eğitildi. İlk öğretmeni, dönemin en seçkin retorikçilerinden Marcus Cornelius Fronto iken kaderini değiştiren kişi, stoacı filozof Apollonios oldu; onun yanında dil, mantık, doğa felsefesi ve en önemlisi kendini yönetme sanatını öğrendi. 138’de Caesar unvanını, 161’de ise Antoninus’un ölümüyle imparatorluğu paylaşacağı üvey kardeşi Lucius Verus’la taç giydi. Parthvalarla, Marcomanların yerleştiği Ren boylarında, Orta Avrupa ormanlarında süren uzun seferler onu ordusunun ön saflarına, kamp ateşinin başına taşıdı; işte burada gece baskınları, salgın hastalıklar ve savaş meclisi tartışmaları arasında kaleme aldığı günlük notlar, günümüze Kendime Düşünceler olarak ulaştı. Hukuku adam gibi adam yapan bir anlayışla Roma hukuk sistemini reforma tabi tuttu; kadınların malları üzerindeki haklarını genişletti, azınlıkların şikâyet mercilerini güçlendirdi. Sair yönüyle Vergilius’tan Horatius’a kadar Latin klasiğini ezbere bilen entelektüel bir hükümdardı; buna rağmen kendi yazdıklarını asla yayımlamadı, kendini ölümlü ve geçici bir yönetici olarak gördü. MS 17 Mart 180’de Vindobona’da (bugünkü Viyana) vefat ettiğinde arkasında yaklaşık 19 yıllık tek başına saltanatı, genişlemiş Roma sınırları ve onun soğukkanlı duruşuyla şekillenmiş bir imparatorluk bıraktı; ardılı oğlu Commodus’un trajik iktidarı ise onun ahlakî mirasına sık sık mukayese edilerek anlatılır.