Korluk Kitabı İnceleme

Kitap Hakkında Bilgiler

Korluk, Jose Saramago’nun 1995’te yayımlanan ve Nobel Edebiyat Ödülü’ne giden yolda dönüm noktası olan distopik romanıdır. Adeta bir veba salgını gibi yayılan „beyaz korluk“, toplumun en küçük yapıtaşlarından devlet mekanizmalarına dek her şeyi çökertir. Saramago, gözleri görenleri değil, görmeyi reddedenleri gerçek anlamda „kör“ ilan eder. Romanda isimsiz kahramanlar, düşünceye ve anlatıya yerleştirilen uzun cümleler, noktalama işaretlerinin yok denecek kadar az kullanılması gibi tekniklerle okur, metnin akışına kapılarak kendi „korluğunu“ da sorgular. Tuvaletlerin, yemek dağıtımının, kadınlara yönelik şiddetin, hayvan ölümlerinin anlatıldığı koşullar, uygarlık tabakasının bir gecede nasıl kalkıp gidebileceğini gösterir. Doktor’un karısı, tek gören kişi olarak iktidarın kendisini görememesiyle yüzleşir; onun sessiz isyanı, umutsuzluğun içinde etik bir duruş sergiler. Saramago, otorite, bireycilik, kolektif suç ve insanlık onuru kavramlarını, hem biyolojik hem de metaforik bir salgın üzerinden kurar. Romanın sonlarına doğru beklenmedik bir „iyileşme“ gelir; ancak iyileşmenin arkasındaki ilk söz, „Ben görmüyorum“ der ve insanın kendini içsel olarak hâlâ kör oluşunu vurgular. Bu nedenle Korluk, sadece bir felaket romanı değil; gözleri açık fakat zihinsel olarak körleşmiş bir uygarlık eleştirisidir.

Yazarı Hakkında Bilgiler

Jose de Sousa Saramago, 1922’de Lizbon yakınlarındaki Azinhaga köyünde yoksul bir çiftçi ailesinin çocuğu olarak dünyaya geldi. I. Cumhuriyet’in baskı atmosferi altında okul masraflarını karşılayamayınca ortaöğrenimini yarıda bırakıp marangoz atölyelerinde çalıştı; geceleri de halk kütüphanelerinde Portekiz‐İspanya edebiyatına sızarak okuryazar oldu. 1947’de ilk romanı Land of Sin’i bastırdıktan sonra uzun süre üretimden uzak kaldı; Milliyet Gazetesi’nde çeviri, editörlük ve yayıncılık yaparak geçindi. 1974 Carnation Devrimi’ne aktif biçimde katıldı; ardından komünist partide çalıştı, ancak bürokrasiye karşı mesafeli durduğu için çoğu zaman kendi isteğiyle dışlandı. 1980’lerden itibaren yayınladığı Baltasar and Blimunda, The Year of the Death of Ricardo Reis, The Gospel According to Jesus Christ gibi romanlar, Portekiz tarihini mistik gerçekçi üslupla tekrar yazar. 1998’de John Banville’ın „yalnızca dilin gücüyle tanrıyı ikna etti“ sözleriyle tanımladığı ustalığıyla Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazandı; böylece Portekizceyi kazandıran ilk yazar unvanını aldı. Saramago, dik başlı anti‐otoriter söylemi nedeniyle 1992’de hükûmetin sinir uçlarına dokunmuş, ardından Lanzarote’ye gönüllü sürgüne yerleşmiştir. Dünya çapında haksızlığa, AB’nin göçmen politikalarına, küresel kapitalizmin insanlık dışı yüzüne ateş püsküren blog yazılarıyla bir entelektüel ikonuna evrildi. 2010’da hayata gözlerini yumduğunda vasiyeti, Portekiz’deki köklerine ve aşkına, eşi Pilar del Rio ile birlikte kurduğu Jose Saramago Vakfı’na bıraktı; vakıf günümüzde hem edebi çeviriyi destekler hem de orman ekolojisine dair projeler yürütür.